Het Franse arbeidsrecht
De Franse werkmentaliteit is heel anders dan wij gewend zijn in Nederland. De gemiddelde werkweek bedraagt 35 uur en er wordt uitgebreid geluncht, een lunchpauze van anderhalf tot twee uur is heel gewoon. Op de Franse werkvloer begroeten veel collega’s elkaar op de traditionele manier met een uitwisseling van kussen op de wang. Het maakt daarbij overigens niet uit of het twee mannen zijn of twee vrouwen of een man en een vrouw, iedereen kust elkaar. Naast al dat kussen moet er natuurlijk ook gewerkt worden. Ga je als Nederlander in Frankrijk werken? Dan is het belangrijk dat je op de hoogte bent van het Franse arbeidsrecht. In dit artikel ga ik wat dieper in op de rechten en plichten van de Franse werknemer en benoem ik de belangrijkste verschillen ten opzichte van een Nederlandse arbeidsovereenkomst.
De arbeidsovereenkomst
In de Franse arbeidsovereenkomst “contrat du travail” worden alle afspraken tussen de werkgever en de werknemer vastgelegd. Het bevat informatie over de functie, het salaris, de werktijden en de arbeidsvoorwaarden.
Er zijn verschillende soorten arbeidsovereenkomsten waaronder de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Contrat à Durée Déterminée (CDD) en de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Contrat à Durée Indéterminée (CDI)
Contrat à Durée Déterminée (CDD)
Een Contrat à Durée Déterminée of CDD is een tijdelijke arbeidsovereenkomst tussen een werkgever en een werknemer, waarin de duur van het contract vooraf is bepaald.
Contrat à Durée Indéterminée (CDI)
Een Contrat à Durée Indéterminée of CDI is een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd tussen een werkgever en een werknemer, waarin de duur van het contract niet vooraf is vastgesteld.
Werkuren
De standaard werkweek bedraagt 35 uur, verdeeld over 5 dagen.
Overwerken is toegestaan maar is wél onderworpen aan strikte regels.
Het salaris
In Frankrijk wordt het nationale minimum loon aangeduid als het Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance (SMIC)
In Frankrijk wordt enkel het wettelijk minimumloon (over alle sectoren heen) verhoogd in functie van de inflatie.
Per 1 november 2024 is het minimum bruto uurloon in Frankrijk €11,88
In Nederland stijgt het bruto uurloon per 1 januari 2025 opnieuw.
Met ingang van 1 januari 2025 is het minimum bruto uurloon €14,06
Het Franse minimumloon ligt hiermee bruto €2,18 per uur lager dan het Nederlandse minimumloon.
RTT Dagen
Frankrijk kent een arbeidstijdsduurverkorting, de RTT dagen.
Het aantal RTT dagen wordt vastgelegd in de Franse arbeidsovereenkomst.
Bijvoorbeeld: werk je in plaats van 35 uur per week 37 uur per week dan bouw je 2 uur RTT per week op.
De opgebouwde RTT uren moeten in het lopende jaar opgenomen worden.
Lukt het niet om de RTT dagen tijdig op te nemen? Dan kan de werkgever een verzoek indienen waarin hij afspreekt dat je de RTT dagen binnen een bepaalde termijn in het nieuwe jaar opneemt.
Vakantiedagen
Een Franse werknemer heeft recht op 30 vakantiedagen per jaar. Het vakantiejaar loopt van 1 juni tot 31 mei.
De vakantiedagen moeten eerst opgebouwd worden, het is niet toegestaan om in het eerste jaar vakantiedagen op te nemen.
De werkgever betaald alleen de gewerkte dagen uit, de vakantiedagen worden vanuit Congé Payé uitbetaald.
Werk je parttime?
Voor parttimers is het even opletten.
Je ontvangt (net als een fulltime medewerker) 30 vakantiedagen per jaar máár als je vakantiedagen opneemt dan worden er extra dagen ingehouden. Dit systeem wordt toegepast om ervoor te zorgen dat je naar ratio het aantal vakantiedagen krijgt waar je als parttimer recht op hebt.
Bijzonder verlof
In Frankrijk garandeert de Arbeidswet (Code du Travail) uitgebreide rechten op verlof voor werknemers.
De arbeidswet zorgt ervoor dat werknemers toegang hebben tot verschillende soorten verlof om tegemoet te komen aan persoonlijke behoeften, gezondheidssituaties en gezinsverantwoordelijkheden.
Zo zijn er regelingen met betrekking tot het zwangerschapsverlof, vaderschapsverlof, ouderschapsverlof, rouwverlof, verlof voor familiegebeurtenissen (huwelijk, verhuizing of ziekte van een kind) en sabbatical verlof (werknemers kunnen recht hebben op langdurig onbetaald verlof om persoonlijke redenen)
Vakantietoeslag
In Frankrijk wordt geen jaarlijkse vakantietoeslag van 8% uitbetaald zoals wij dat kennen in Nederland.
Je houdt netto iets meer over aan de uitbetaling van vakantiedagen.
Ziekteverzuim
Bij een ziekmelding ben je verplicht om binnen 48 uur een bewijs van je ziekmelding door te sturen aan de werkgever. Zo’n bewijs noem je een justificatie. De huisarts schrijft een justificatie voor als dat dit nodig is.
Ben je langer dan 15 dagen ziek? Dan spreken we van een werkonderbreking.
In het geval van een werkonderbreking ontvang je een Arret de Travail van de huisarts. Als de huisarts je in 3 delen een ziekmelding op papier heeft gegeven, dan moet je deel 1 en 2 binnen 48 uur naar de medische dienst van je primaire ziekenfonds (CPAM) sturen en deel 3 naar de werkgever. Dit document wordt gebruikt om het CPAM en de werkgever op de hoogte te stellen, zodat je een vergoeding kunt krijgen. Het ziekenfonds neemt de betalingen over. De eerste drie ziektedagen zijn (in de meeste gevallen) voor eigen rekening.
Om het verzenden van post te voorkomen en om de gegevens die nodig zijn voor je fonds te beveiligen, biedt de zorgverzekering een online service aan de arts voor het doorgeven van ziekteverlof. Dankzij de gegevens op je Carte Vitale en met jouw akkoord kan de arts deel 1 en 2 van je ziekteverzuim direct online doorsturen naar de medische dienst van het fonds.
Deel 3 wordt aan je meegegeven en deze moet je binnen 48 uur doorsturen naar de werkgever of, als je werkloos bent aan France Travail.
De dagvergoeding die je ontvangt tijdens je ziekteverlof is gelijk aan 50% van je basis dagloon. Dit wordt berekend op het gemiddelde van de brutolonen van de laatste 3 maanden voorafgaand aan je werkonderbreking (12 maanden in het geval van een seizoensgebonden activiteit)
Bijvoorbeeld: bij een salaris van €75 per dag is je vergoeding €37,50 bruto per dag.
Let op: Je onderneming kan onderworpen zijn aan een collectieve arbeidsovereenkomst voor de beroepssector die ervoor zorgt dat je volledige of gedeeltelijke loon behouden blijft tijdens je ziekteverlof. Het kan ook zijn dat zij binnen de onderneming een interne overeenkomst heeft gesloten die in dit onderhoud voorziet, de zogenaamde subrogatie.
Informeer hiernaar bij de salarisadministratie van je onderneming.
Maaltijdcheque
Werkgevers die tegemoet willen komen aan de stijgende voedselprijzen kunnen de werknemer tegemoet komen met een maaltijdcheque, de ticket restaurant. Deze werkgeversbijdrage is volledig vrijgesteld van sociale lasten mits de verhouding van de werknemersbijdrage blijft voldoen aan de gekende wettelijke bepalingen. De maaltijdcheque wordt bij veel restaurants, bakkers en supermarkten geaccepteerd. Het bedrag moet in één keer besteed worden en kan niet gebruikt worden voor de aankoop van alcohol en tabak. Sinds 2025 zijn er een aantal veranderingen doorgevoerd met betrekking tot de acceptatie van de maaltijdcheques.
Jaaropgave
In Frankrijk ontvang je geen jaaropgave.
Alle gegevens die je nodig hebt voor de aangifte inkomstenbelasting staan vermeld op de salarisstrook van december.
Pensioen
Via de Franse werkgever wordt er pensioen opgebouwd, de pensioenpremie wordt ingehouden op het salaris.
Er is de afgelopen tijd veel te doen geweest over de pensioenleeftijd in Frankrijk. De pensioenleeftijd is op dit moment 62 jaar maar deze leeftijd zal in de komende jaren geleidelijk aan verhoogd worden naar 64 jaar.
Frankrijk kent geen AOW zoals wij dat in Nederland kennen.
Voor elk jaar dat je als Nederlander in het buitenland woont wordt je met 2% gekort op je Nederlandse AOW.
Zorgverzekering
Als je voor een Franse werkgever gaat werken dan wordt er vanuit de werkgever een Assurance Maladie afgesloten.
Deze zorgverzekering dekt een deel van medische behandelingen, medicijnen en ziekenhuisopnames. Het is mogelijk om een aanvullende zorgverzekering (mutuelle) af te sluiten om hiermee de kosten te dekken die niet door Assurance Maladie worden vergoed. Het is verstandig om een aanvullende verzekering af te sluiten.
De kosten voor de zorgverzekering worden op het salaris ingehouden, de werkgever betaald hier een deel aan mee.
Ontslag
Ontslag is in Frankrijk onderworpen aan strikte regels. Werknemers moeten een geldige reden hebben om een werknemer te ontslaan en moeten een bepaalde procedure volgen. Afhankelijk van de reden van het ontslag kan de werknemer recht hebben op een ontslagvergoeding en in aanmerking komen voor een werkeloosheidsuitkering.