Het Franse erfrecht
Vanessa Sprong (49) vertrok in 2021 samen met haar man Tijn en hond Ravage naar Zuid-Frankrijk.
Twee jaar later slaat het noodlot toe. Begin 2023 wordt haar man ernstig ziek en overlijdt datzelfde jaar. Ze besluit om in Frankrijk te blijven en probeert daar een nieuw leven voor zichzelf op te bouwen. Elke maand geeft Vanessa ons een kijkje in haar leven.
Hoewel we spreken van één Europa kent elk Europees land zijn eigen erfrecht en zo ook Frankrijk. Het woonland bepaalt het erfrecht en dat betekent dat het Franse erfrecht van toepassing zal zijn als je in Frankrijk gaat wonen, tenzij je hierover anders hebt beslist in een testament. Je voelt ‘m waarschijnlijk al aankomen, een emigratie naar Frankrijk heeft óók gevolgen met betrekking tot het erfrecht. Toen wij in 2021 naar Frankrijk vertrokken heb ik daar geen moment bij stilgestaan. Tijn en ik hadden geen van beiden een Nederlands testament. We waren in Nederland getrouwd in gemeenschap van goederen en we hebben geen kinderen. Zonder testament bepaalt het Nederlands erfrecht wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis afgewikkeld moet worden. Als je zelf geen wensen vastlegt wordt de erfenis volgens de Nederlandse wet afgewikkeld. Bij een wettelijke verdeling in Nederland zijn de echtgenoot van de overledene en de kinderen voor gelijke delen erfgenaam. De hele erfenis (bezittingen en schulden) gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. De kinderen hebben volgens het Nederlands erfrecht wel recht op een deel van de erfenis (hun wettelijk erfdeel) maar krijgen dit nog niet. Omdat wij in Nederland getrouwd waren in gemeenschap van goederen was alles hiermee in één keer goed geregeld. Die situatie is echter veranderd vanaf het moment dat wij in Frankrijk zijn gaan wonen. Simpelweg omdat het woonland het erfrecht bepaalt. Het Nederlandse erfrecht was hierdoor niet meer van toepassing, we hadden nu te maken met het Franse erfrecht.
Laten we voorop stellen dat ik geen expert ben op dit gebied maar toen Tijn ernstig ziek werd was zijn grootste zorg dat hij mij goed achter zou laten. Omdat we geen idee hadden wat het Franse erfrecht precies inhield heb ik contact opgenomen met een Nederlandse notaris die gespecialiseerd is in het Nederlandse én het Franse erfrecht. Tijdens een adviesgesprek leg ik onze persoonlijke situatie uit en na dit gesprek begrijp ik dat het Franse erfrecht een aantal verschillen kent ten opzichte van het Nederlands erfrecht. Het Franse erfrecht bepaalt namelijk dat niet alleen de langstlevende partner maar ook de (stief) kinderen erfrecht hebben. De (stief) kinderen kunnen hun erfdeel in Frankrijk overigens ook opeisen. Zeker bij grote (samengestelde) gezinnen is het belangrijk om erbij stil te staan welke gevolgen dit kan hebben voor de partner die achterblijft. Nu is er in ons geval geen sprake van kinderen maar het Franse erfrecht bepaalt ook dat als er géén sprake is van kinderen dat de nog in leven zijnde ouders elk recht hebben op een erfdeel van 25%. Als wij wilden voorkomen dat het Franse erfrecht van toepassing zou zijn moest er iets geregeld worden. De notaris stelt voor ons een Frans voorbeeld testament op waarin gekozen wordt voor het Nederlands erfrecht. Omdat een Frans testament aan een aantal eisen moet voldoen was het noodzakelijk om het testament met de hand over te schrijven, van een datum te voorzien en te ondertekenen. Tijn gaat op dat moment al hard achteruit en schrijft zijn testament in het ziekenhuis. Enkele weken later komt hij te overlijden.